Авторларға арналған ережелер
Редакция журналдың сайтындағы жеке кабинет арқылы редакцияға жіберілген қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі қолжазбаларды қарауға қабылдайды.
Қағаз түріндегі қолжазбалар қабылданбайды! Скандалған және Pdf-форматындағы материалдар қабылданбайды!
Мақала және оған қатысты барлық материалдар алдын ала тіркелгеннен кейін журнал сайты арқылы ғана жіберілген дұрыс. Қолжазбаны редакцияға жібергеннен кейін мақаланы редакцияға жіберген автордың профилінде көрсетілген мекенжайға оның қабылданғаны туралы жауап келеді. Бір апта ішінде жауап алмасаңыз, мақаланың сізге жеткен-жетпегенін жазу арқылы немесе редакцияға қоңырау шалу арқылы нақтылауыңыз қажет.
Журналдың сайты арқылы редакция келесілерді жіберуі керек:
- 1) мақаланың қолжазбасының мәтіні оған суреттер мен кестелер енгізілген файл;
- 2) суреттер мен кестелердің жеке файлдары;
- 3) авторлар ұжымының бас редакторға үндеу және мақаланы жариялау туралы өтініші бар, авторлар ұжымының барлық мүшелерінің қолдары бар ілеспе хат (PDF форматындағы сканерленген құжат).
Мақаланы ресімдеу
Редакцияға жіберілген мақалалар журнал тақырыбына сәйкес келуі керек.
Мақала мәтіндік редакторда (MS Word, OpenOffice, LibreOffice) дайындалуы керек, файлда *.doc, *.docx, *.rtf болуы керек.
Қолжазба мәтін форматы. Мәтін Arial қарпімен, 12 pt өлшемімен және 1,15 pt жоларалық интервалмен терілуі тиіс. Беттің әр жағында шегініс 2 см. Мәтіндегі екпін ТЕК курсивпен немесе қалың әріптермен жасалуы мүмкін, бірақ асты сызылмайды. Мәтіннен барлық қайталанатын бос орындарды және қосымша жол үзілімдерін жою қажет (Microsoft Word «табу және ауыстыру» қызметі арқылы автоматты түрде).
Қолжазбаның толық мәтінінің көлемі (түпнұсқа зерттеу, жүйелі шолулар), кестелерді қоса алғанда, 6000 сөзден аспауы тиіс. Қысқа хабарламалар мен деректер жиынтығының көлемі – 4000 сөзден аспайды; редакцияға хаттар – 2000 сөз шамасында. Автордың пікірінше, нормадан асатын мақаланың көлемі дәлелденген және қысқартылуы мүмкін болмаған жағдайда, жариялау туралы шешім рецензенттің ұсынысы бойынша редакция алқасының отырысында қабылданады.
Мақала мәтіні бар файлда жариялауға арналған барлық ақпарат (суреттер мен кестелермен бірге) болуы тиіс.
Қолжазбаның құрылымы төмендегі үлгіге сәйкес болуы тиіс (жұмыс түріне байланысты).
- Орыс тіліндегі аннотация
- Мақаланың тақырыбы.
- Авторлар. Мақала авторларын жазған кезде тегі мен әкесінің атының бас әріптерінен бұрын көрсетілуі керек (Иванов П.С., Петров С.И., Сидоров И.П.).
- Мекемелер . Мекеменің ресми ТОЛЫҚ атауы (қысқартуларсыз) көрсетілуі қажет. Мекеме атауынан кейін үтірмен бөлінген қаланың атын, ел мен ұйымның орналасқан жерінің мекенжайын жазу қажет. Егер қолжазбаны жазуға әртүрлі мекемелердің авторлары қатысса, мекеме атаулары мен сәйкес авторлардың аты-жөнінің алдына бас әріппен жазылған сандық көрсеткіштерді қосу арқылы мекемелердің аты-жөнін және авторлардың толық аты-жөнін салыстыру қажет.
- Мақаланың қысқаша мазмұны (егер жұмыс түпнұсқа болса) құрылымды болуы тиіс: өзектілігі, мақсаты, материалдары мен әдістері, нәтижелері, қорытынды. Түйіндеме жұмыстың мазмұнына толық сәйкес келуі тиіс. Түйіндеме мәтінінің көлемі 100-300 сөз шамасында болуы тиіс.
- Негізгі сөздер. Іздеу жүйелерінде мақаланы индекстеуге ықпал ететін 3-тен 10-ға дейін негізгі сөздерді көрсету қажет. Негізгі сөздер орыс және ағылшын тілдерінде жұппен сәйкес келуі тиіс.
- Ағылшын тіліндегі аннотация
- Article title. Ағылшын тіліндегі атау ағылшын тілі тұрғысынан сауатты болуы, ал мағынасы орыс тіліндегі атқа толығымен сәйкес келуі тиіс.
- Author names. АТЫ-ЖӨНІ шетелдік төлқұжатқа сәйкес немесе бұрын шетелдік журналдарда жарияланған мақалалардағыдай жазылуы қажет. Алғаш рет жариялаған және шетелдік төлқұжаты жоқ авторлар BGN/PCGN транслитерация стандартын қолдануы керек (төменде қараңыз).
- МЕКЕМНЕНІҢ АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕГІ РЕСМИ АТАУЫН көрсетілу қажет.
- Мақала түйіндемесінің ағылшын тіліндегі нұсқасы мағынасы мен құрылымы бойынша (Aim, Matherials and Methods, Results, Conclusions) орыс тіліндегі нұсқасына толық сәйкес келуі және ағылшын тілі тұрғысынан сауатты болуы тиіс.
- Key words. .
- Қолжазбаның толық мәтіні (түпнұсқалық зерттеу үшін)
- Кіріспе (өзектілігі)
- Мақсат
- Материалдар мен тәсілдер
- Нәтижелер
- Талқылау
- Қорытынды
- Қолжазбаның толық мәтіні (шолулар, қысқаша хабарламалар үшін)
- Кіріспе (өзектілігі)
- Еркін тақырыптары
- Қорытынды
- Қосымша ақпарат (орыс, ағылшын немесе екі тілде)
- Мүдделер қақтығысы туралы ақпарат. Авторлар қолжазбаға қатысты ықтимал және нақты көрінетін мүдделер қақтығысын ашып көрсетуі тиіс. Қолжазба авторына әсер ететін және оны жасыруға, деректерді бұрмалауға, немесе олардың баяндалуын өзгертуге әкелетін кез келген жағдайды (қаржылық қатынастар, жарияланған материалдарға қаржылық немесе саяси мүдделері бар мекемелердегі қызмет немесе жұмыс, лауазымдық міндеттер және т.б.) мүдделер қақтығысы деп санауға болады. Бір немесе бірнеше авторлар үшін мүдделер қақтығысының болуы мақаланы жариялаудан бас тартуға СЕБЕП ЕМЕС. Редакция анықтаған авторлар тарапынан ықтимал және айқын мүдделер қақтығысын жасыру қолжазбаны қараудан және жариялаудан бас тартуға себеп болуы мүмкін.
- Қаржыландыру туралы ақпарат. Ғылыми жұмысты да, мақаланы жариялауды да (қор, коммерциялық немесе мемлекеттік ұйым, жеке тұлға және т.б.) қаржыландыру көзін көрсету қажет. Қаржыландыру көлемі талап етілмейді.
- Алғыстар. Авторлар мақаланың журналда жариялануына үлес қосқан, бірақ оның авторы болып табылмайтын тұлғалар мен ұйымдарға алғысын білдіре алады. Мысал:
Авторлар иллюстрацияларды ресімдеу үшін (Тегі, Аты-жөні, Әкесінің аты) алғысын білдіреді. - Әр автордың қосқан үлесі туралы ақпарат (және «алғыс» бөлімінде көрсетілген тұлғалардың). Мысалы:
Иванов И.И. — зерттеудің тұжырымдамасы мен дизайны; Петров П.П. — материалдарды жинау және өңдеу; Сидоров С.С. – алынған мәліметтерді талдау, мәтінді жазу. Барлық авторлар мақаланы зерттеуге және дайындауға елеулі үлес қосты, соңғы нұсқасын жариялау алдында оқып, мақұлдады.
- Әдебиеттер тізімі. Кітапнамада (мақаланың әдебиеттер тізімінде) әрбір дереккөз реттік нөмірмен жаңа жолға қойылуы керек. Кітапнаманы ресімдеудің толық ережелерін «Кітапнаманы ресімдеу» арнайы бөлімінен табуға болады. Олардың ең маңыздылары мыналар.
- Тізімде барлық жұмыстар дәйексөз ретімен берілген.
- Келтірілген жұмыстардың саны: түпнұсқа мақалалар мен дәрістерде 20 дереккөзге дейін, жүйелі шолуларда 100 дереккөзге дейін рұқсат етіледі. Соңғы 5-7 жылда жарияланған еңбектерді келтірген жөн.
- Дереккөздерге сілтемелер мақала мәтінінде төртбұрышты жақшада араб сандарымен берілген.
- Әрбір дереккөздің библиографиялық сипаттамасында БАРЛЫҚ АВТОРЛАР көрсетілуі тиіс. Егер жарияланымда 4-тен астам автор болса, онда 3-ші автордан кейін «..., т.б.» немесе «..., et al.» аббревиатурасын қою қажет. Мақаланың тақырыбын қысқартуға рұқсат берілмейді. Ағылшын тіліндегі журналдардың тақырыбы MedLine дерекқорындағы тақырыптар каталогына сәйкес келуі керек. Егер журнал MedLine-де индекстелмеген болса, оның толық атауы көрсетілуі қажет. Отандық журналдардың атауларын қысқарту мүмкін емес.
- Әдебиеттер тізімін ресімдеу РИНЦ және халықаралық дерекқор талаптарына сәйкес болуы тиіс. Осыған байланысты редакция авторлардан екі әдебиет тізімін – «Библиографиялық тізім» және «References» дайындауды сұрайды:
- Байланыс ақпараты. Қолжазбаның барлық авторлары ретімен көрсетіледі: АТЫ-ЖӨНІ (толықтай), ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы, лауазымы, жұмыс орны (қала мен елді қоса алғанда), ORCID iD, электрондық пошта. Авторлар тобымен байланысу үшін авторды бөлек керек (* белгісімен) және тек оның байланыс email көрсету қажет. Қолжазбаның толық мәтінінде басқа авторлардың мекенжайлары мен телефондары, сондай-ақ email көрсетілмеуі қажет.
Аннотациялар
Мақала көлемі 200-ден 350 сөзге дейінгі рефератпен (кеңейтілген құрылымдық реферат) қоса беріледі. Рефератта жұмыстың мақсаты, оның жаңалығы, негізгі нақты ақпараттар мен қорытындылар нақты көрсетіледі. Реферат құрылымы мақаланың құрылымын қайталайды (зерттеудің тақырыбы мен мақсаты, материалдар мен әдістер, нәтижелер және олардың қолданылуы, қорытындылар). Рефераттың басында мақаланың негізгі тақырыбы тұжырымдалған, бірақ оның тақырыбы ҚАЙТАЛАНБАЙДЫ.
Рефератта төмендегілер болмауы тиіс:
- мақалада көрсетілмеген ақпарат;
- автордың түсіндірулері мен сыни ескертулері;
- суреттер, кестелер, формулалар, кітапнамаға сілтемелер;
- қосымша кіріспе сөз тіркестері, қысқартулар және аббревиатуралар;
- ұзын оюлы сөйлемдер, күрделі грамматикалық конструкциялар;
- тарихи анықтамалар, бұрын жарияланған еңбектерге сипаттама.
Реферат ақпаратты, құрылымды, жинақы, бірақ қысқа болмауы тиіс. Реферат мәтіні үйлесімді болуы тиіс, ережелер екіншісінің біреуінен қисынды түрде шығуы керек. Реферат мәтіні бір-бірімен үйлесімді болуы тиіс, ережелер логикалық түрде бірінен кейін бірі жалғасуы тиіс. Рефератта терминологияның мақаламен бірлігі сақталуы, мақала мәтініндегі мәнді сөздерді қолдану қажет.
Реферат – мақаладан тәуелсіз ақпарат көзі! Оны жазған кезде онлайн - кітапханаларды және басқа ресурстарды пайдаланушылар реферат негізінде сіздің мақалаңыз туралы түсінік алатынын есте ұстаған жөн. Сонымен қатар, шетелдік ғалымдар үшін ағылшын тіліндегі реферат мақаланың мазмұны мен онда ұсынылған зерттеу нәтижелері туралы ақпараттың жалғыз көзі болып табылады. Реферат негізгі мәтіннен бөлек жарияланады, сондықтан басылымға сілтемесіз, өздігінен түсінікті болуы қажет.
Негізгі сөздер
Негізгі сөздер - мақаланың мазмұнын білдіретін мәтіндік белгілер, олар арқылы іздеу кезінде мақаланы табуға және мәтіннің тақырыптық аймағын анықтауға болады. Негізгі сөздерді жазу кезінде мақалада қолданылатын негізгі терминдерді тізімдеу қажет. Негізгі сөздердің саны 10-нан аспауы тиіс.
Ағылшын тілі және транслитерация
Мақаланы жариялау кезінде ақпараттың бір бөлігі немесе барлығы ағылшын тіліне көшірілуі немесе транслитерациялануы (латын әріптерімен жазылуы) тиіс. Транслитерация кезінде «British Standard» ретінде Oxford University Press халықаралық баспасы ұсынған BGN/PCGN (United States Board on Geographic Names / Permanent Committee on Geographical Names for British Official Use) стандартын пайдалану ұсынылады. BGN стандартына сәйкес мәтінді транслитерациялау үшін http://ru.translit.ru/?account=bgn сілтемесін пайдалануға болады.
Формулалар
Формулаларды тек Формулалар Редакторында теру керек: MathType.
Word бағдарламасына енгізілген формула редакторын пайдалануға рұқсат етілмейді (мысалы (, ; және т.б.) - мұндай формулалар қабылданбайды.
Формула параметрлері MathType редакторында орнатылады (өлшем, стиль):
- қалыпты өлшем - 11 пт, «Басқа» пайдалануға рұқсат етілмейді;
- формулалардағы индекстерді өзгертпеңіз - олар бағдарламада негізгі өлшемнен әдеттегіден % қатынасында автоматты түрде орнатылады;
- көрсеткіштер мен айнымалылардың латынша белгіленуі – курсив;
- орыс және грек таңбалары, математикалық функциялар, жалпы қабылданған шартты математикалық аббревиатуралар мен сандар – тіке жазылуы;
- матрицалық-вектор – тіке жазылуы, қаралау;
- қалғандары – тіке жазылуы;
- формулалар стилі математикалық болып табылады. «Басқа» стиліне қатаң рұқсат берілмейді!
Көбейту белгісі «*» емес, «∙» нүктесі ретінде көрсетіледі. Тек формуланы тасымалдау кезінде «´» белгісі қолданылады.
Формулалар мәтінге жолдың ортасына енгізілуі тиіс. Формуланың нөмірі оң жақта жақшада көрсетіледі.
Қолжазбада аралық математикалық түрлендірулер мен қорытындыларсыз ең қажетті (түпнұсқа) қорытынды формулалар ғана болуы тиіс. Сандар мақала мәтінінде сілтеме жасалған формулаларға ғана берілуі қажет.
Кестелер
Кестелер мақала мәтінінде орналастырылуы керек, олардың нөмірленген тақырыбы және анық белгіленген бағандары, оқуға ыңғайлы және түсінікті болуы керек. Кесте деректері мәтіндегі сандарға сәйкес болуы керек, бірақ ондағы ақпаратты қайталамауы керек. Мәтіндегі кестелерге сілтемелер қажет.
Сызбалар
MS Office көмегімен салынған кестелер, диаграммалар, сұлбалар, сызбалар және басқа иллюстрациялар қарама-қарсы және анық болуы тиіс. Графикалық материалдың көлемі минималды (зерттеу сипатымен негізделген жұмыстарды қоспағанда). Әрбір сызба мәтінге орналастырылуы және нөмірленген суреттің тақырыбымен бірге болуы тиіс. Мәтіндегі сызбаға сілтемелер міндетті.
Суреттер
Фотосуреттер, монитор экранындағы басып шығарулар (скриншоттар) және басқа салынбаған иллюстрациялар мақаланы жіберу формасының арнайы бөлімінде *.jpeg, *.bmp, *.gif файлдары (*.doc және *.docx – егер суреттерде қосымша белгілер көрсетілген жағдайда) бөлек жүктелуі қажет. Кескін ажыратымдылығы >300 dpi болуы тиіс. Кескін файлдары мәтіндегі сурет нөміріне сәйкес аталуы қажет. Файлдың сипаттамасында мәтінде орналастырылған фотосуреттің атауына сәйкес келетін сурет астындағы жазбаны бөлек беру қажет
(мысалы: 1-сурет. Сеченов Иван Михайлович).
Қысқартулар
Пайдаланылған барлық аббревиатуралар мен таңбалар кестелер мен суреттердің жазбаларында қолданылатын статистикалық өлшемдерді (әдістерді) және статистикалық өзгергіштік параметрлерін (стандартты ауытқу, орташа мәннің стандартты қатесі және т.б.) көрсететін ескертулерде түсіндіру қажет. Кестелерде берілген деректердегі айырмашылықтардың статистикалық маңыздылығын/сенімсіздігін *, **, †, ††, ‡, ‡‡ және т.б. белгілеу ұсынылады.
Этикалық нормаларға сәйкестік
Түпнұсқа жұмыстың нәтижелерін жариялау үшін зерттеуге қатысушылардың ақпараттық келісімге қол қойғанын көрсету қажет. Егер жануарлардың қатысуымен зерттеулер жүргізілген жағдайда зерттеу хаттамасы жануарлардың қатысуымен биомедициналық зерттеулер жүргізудің этикалық принциптері мен стандарттарына сәйкес келді ме. Екі жағдайда да зерттеу хаттамасын этика жөніндегі комиссия бекіткенін көрсету қажет (тиісті ұйымның атауы, оның орналасқан жері, хаттама нөмірі және комиссия отырысының күнін көрсетумен).
Мақаланың мазмұны
Редакцияға жіберілген мақалалар журнал тақырыбына сәйкес келуі тиіс.
Жариялауға ұсынылған мақала оқырманды мәселемен немесе тапсырмамен таныстырып қана қоймай, сонымен қатар тиісті қорытындылар мен нәтижелер түріндегі пайдалы ақпаратты қамтуы тиіс. Егер басылым жаңа математикалық үлгіні әзірлеген болса, онда осы үлгіні қолдану арқылы алынған нәтижелердің негізділігі мен сенімділігі туралы дәлелдерді ұсыну қажет.
Егер мақалада әзірленген құрылғыға (орнату және т.б.) сілтеме жасалса, онда оның суреті (сызба, фотосурет және т.б.) ұсынылуы тиіс.
Авторлар мақалаларда келтірілген фактілерге, есептеулер мен эксперименттік мәліметтердің дұрыстығына, сондай-ақ дәйексөздер мен дереккөздерге сілтемелердің дұрыстығына жауапты.
