Тампонаж материалдарының соққыға төзімділігін зерттеу

Толық мәтін

Кіріспе

Цементтеу процесі мұнай және газ ұңғымаларын бұрғылау үрдісінде маңызды роль атқарады. Өйткені сапалы цементтеу бұрғылау жұмыстарын жалғастыруға, яғни келесі шегендеу тізбегін орнату аралығын қазуға мүмкіндік береді. Ал, ұңғыманы аяқтау кезіндегі, яғни пайдалану тізбегін цементтеу процесі, сапалы цементтеудің маңыздылығы одан әрі арта түседі. Себебі пайдалану құбыры ұңғыма мен өнімді қабатты байланыстыратын маңызды түйін, және ұңғыманың пайдалану ұзақтылығы мен дебитіне тікелей әсерін тигізеді [1]. Ал, өнімді қабат аймағын сапасыз цементтеу ұңғымалардың өздігінен бітелуінен бастап тұщы су қабаттарының ластануына, немесе күрделі апаттарға алып келуі мүмкін [2].

Жалпы ұңыманы цементтеудің 3 кезеңі бар, олар:

1. ұңғыманы цементтеу алдындағы дайындық кезеңі;
2. ұңыманы цементтеу кезеңі;
3. цементтеу аяқталғаннан кейінгі кезең.

Әр кезеңнің өзіне тән цементтеу сапасына әсер етуші факторлары бар. Бұл факторлар 1940 жылдан бастап анықталған және осы факторларды жоюға бағытталған әдістер ұсыныла бастаған. Осы әр кезеңдегі факторларға тоқталсақ, мысалы ұңғыманы цементтеуге дайындау кезеңінде шегендеу тізбегінің дұрыс жабдықталуынан бөлек, үңғыманың ішінде шегендеу тізбегінің дүрыс орыналасуы мен сақиналы кеңістіктегі бұрғылау ерітіндісінің толығымен ығыстырылып, алмасуы ұңғыманың цементтелу сапасына тікелей әсер етеді [3, 4]. Шегендеу тізбегі шынайы ұңғымаларда центрден ығысқан күйде, бір қабырғаға жанасып орналасады да бұрғылау ерітіндісі қалып қалған, яғни цемент ерітіндісі ене алмайтын аймақтар түзеді. Бірақ бұл мәселе серпімді немесе қатты центраторлар арқылы шешіледі [5, 6]. Жалпы жуу сұйықтарын сақиналы кеңістіктен ығыстырудың тиімділігі ұңғыманың профиліне, ұңғыманың және шегендеу құбырларының диаметріне, сақиналы кеңістіктегі сүйықтардың реологиялық қасиеттері мен тығыздықтарының қатынастарына, ығыстыру режиміне және жоғырда айтылғандай шегендеу тізбегінің ұңғымада орналасуына тәуелді болып келеді [4, 6].

Бұрғылау ерітінділерінің реологиялық қасиеттері цемент ерітіндісімен, немесе буфер ерітіндісімен араласқан кезде физика-химиялық процесстердің әсерінен тұтқырлығы жоғары қоспалар түзілуі ықтимал. Сол себептен, сақиналы кеңістіктегі гидродинамикалық қысым жоғарылайды, әрі қарай ол қабаттың гидравликалық жарылысқа ұшырауына алып келеді [4]. Көптеген ғалымдар бастапқыда тек турбулентті режимде бұрғылау ерітіндісінің 98% шығаруға болады деп дәлелдеген, дегенмен турбулентті режимді қамтамасыз ету үшін қажетті ерітінділердің үлкен жылдамдығы тағы да гидравликалық жарылысқа алып келуі ықтимал болғадықтан, Кларк ламинарлық режимде бұрғылау ерітіндісінің 90% сақиналы кеңістіктен шығаруға болатындығын дәлелдеді.

Ұңғыманы цементтеу кезінде тампонаждық материалдардың негізгі технологиялық қасиеттері ерекше орын алады, яғни седиментациялық орнықтылықтың жоғары болуы, фильтрацияның төмен көрсеткіші, тығындау ерітіндісінен судың бөлінбеуі, тығындау ерітіндісінің қозғалғыштығы, ерітіндінің қатуы кезеңінде ұңғымаға ағындардың енуіне ерітіндінің кедергісі, цемент тасының өткізкіштігінің төмен болуы, цемент ерітіндісінің басылуы [3]. Технологиялық қасиеттердің барлығы зертханалық зерттеулер мен өндірістік жағдайдағы сынақтар өткізу барысында реттеледі.

Ұңғыманы цементтеуден кейінгі кезенде, әдетте, акустикалық каротаж цементтің қату кезеңі аяқталғаннан кейін бірден жүзеге асырылады және цементтеу сапасы туралы мәлімдеме береді. Бірақ, ұңғыманы цементтеуден кейін төменде келтірілген аяқтау жұмыстары жүргізіледі:

• кері клапанының саңылаусыздығын анықтау мақсатында атмосфералық қысымға дейін төмендету [6];
• ұңғымаларды цементтеу сапасын тексеру (акустикалық каротаж, термометрия, радиоактивті каротаж) [6];
• шегендеу тізбегінің саңылаусыздығын гидравликалық әдіспен сынау [6].

Автор өз жұмысында [1] цементтеу сапасын бағалаудың соңғы нәтижесін анықтау мақсатында перфорация алдында аккустикалық каротаж өткізуді ұсынады. Өйткені, ұңғыманы оқшаулау потенциалы жоғарыда аталған барлық жүктемелерге төтеп беруі керек және ұңғымаларды пайдалану кезеңінде ғана емес, сонымен қатар осы кезең аяқталғаннан кейін де өзінің тұтастығын сақтауы тиіс.

Ұңғымаларды оқшаулауды зерттеу әдістерінің бірі гидравликалық сынау болып табылады.

Артық қысымда саңылаусыздықты тексеру кезінде жағымсыз салдардың бірі – ішкі қысымның артуы арқылы тізбектің кеңеюі, бұл радиалды және тангенциалды жарықтардың пайда болуымен қатар, цемент тасының ұңғы элементтерімен жанасу орындарында микро-саңылаулардың пайда болуына әкеледі (1 сурет).

 

Сурет 1. Шегендеу тізбегін саңылаусыздыққа сынаудан кейінгі цемент тасының бойындағы пайда болатын жарықшақтар мен микросаңылаулар

 

Акустикалық каротаж арқылы анықталатын негізгі ақаулар:

• бағанның артында цемент тастың болмауы;
• арналардың пайда болуы: цемент тасының ішінде, шегендеу тізбегі мен цемент тасының арасында, цемент тасы мен тау жыныстарының арасында;
• шегендеу тізбегінің артындағы нашар байланыс;
• микросаңылаулар;
• цемент тасының механикалық бұзылуы;
• цемент тасының химиялық бұзылуы.

1. Бағанның артында цемент тасының болмауының негізгі себептері-тампонаж ерітіндісінің жеткіліксіз мөлшері, буферлік сұйықтықтың шамадан тыс көп мөлшерін айдау, бұрғылау ерітіндісінің толықтай алмаспауы. Көптеген бұрғылаудағы мұнайшылар цементтеуді аяқтағанынан кейін (сорғыларды өшіргеннен кейін) тампонаждық ерітіндісінің деңгейі төмендеп, сақина кеңістігінде төмен түсетінін атап өтеді. Осы кезде ұңғыманың жоғарғы бөлігінде ерітінді жоқ жерлеріне атмосфералық қысым және ұңғымаға қабат сұйықтықтарының ену мүмкіндігі бар. Цемент ерітіндісінің деңгейінің төмендеуі сіңіру аймақтарының болуына байланысты болуы мүмкін. Бұл мәселені жою үшін көптеген бұрғылаушылар кері цементтеу әдісіне жүгінеді.
2. Арналардың пайда болу себептері: арналар цемент тасының ішінде, шегендеу тізбегі мен цемент тасының арасында, цемент тасы мен тау жыныстарының арасында болуы мүмкін:

• • физикалық әсерлер, яғни ағын режимі (турбуленттік, немесе құрылымдық);
  • физика-химиялық әсерлер;
  • шегендеу тізбегін түсіргеннен кейін цементтеу алдында ұңғыманы жеткіліксіз жуу;
  • шегендеу тізбегінің және оның бойындағы жабдықтардың сапасы төмен.

3. Цемент тасының механикалық бұзылуына әкелетін цемент ерітіндісінің нашар қасиеттері (саздың, су негізіндегі полимерлердің әсері), цементтеу алдында ұңғыманы жуу, діріл-қозғалыстары және перфорация айтарлықтай кері әсер етеді.
4. Цемент тасының химиялық ыдырауы – ең жаңа тампонаж ерітінділері мен одан пайда болған тастарда өте сирек кездеседі.

Бұл ақауларды анықтайтын негізгі әдістер-каротаждың әртүрлі түрлері:

• термометриялық каротаж;
• радиоактивті каротаж;
• акустикалық каротаж (акустикалық, ультра акустикалық және аралас каротаж).

Цементтеу жұмыстары аяқталған соң ұңғыманы игеру барысында, немесе кейін ұңғыманы пайдалану кезінде, шегендеу тізбегі мен цемент тасына статикалық және динамикалық күштер әсер етеді [3].

Динамикалық күштерге жоғарыда айтылғандай артық қысым жағдайында периодты тұрде сынақтан өткізу, перфорация (кумулятивті) кезіндегі импульстік күштің әсері, гидравликалық жарылыс жасау технологиясын, және қабатты немесе ұңғыманың түп маңы аймағын қышқылмен өңдеу технологиясын қолдану, және осы аталған технологияларды қолданып болған соң, ұңғыманы игерудегі, яғни мұнайдың ағысын ұңғымаға шақыру кезінде температураның күрт өзгеруі, күрделі жұмыстар жүргізуде және ұғыманы тереңдету немесе қапталды бұрғылау кезіндегі шегендеу тізбегінің бойындағы жергілікті соққы жүктемелері жатады [7].

Мысалы:

• перфорация кезінде шегендеу құбырлар тізбегіне 100 МПа-ға дейінгі қысым берілуі мүмкін [8, 9];
• ұңғымаға күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде 20–30 МПа [10];
• артық қысым жағдайында периодты түрде сынақтан өткізуде 10–20 МПа дейінгі қысым берілуі мүмкін [11].

Статикалық және динамикалық әсерлерге қарсы тұрып, ұңғыманың саңылаусыз оқшаулануын қамтамасыз ету тақырыбына арналған жұмыста [3] ғалымдар төмендегі талаптардың орныдалуы ұңғыманы аяқтау мен пайдалану кезеңдерінде ерекше маңызды деп санайды:

• статикалық және циклдық өзгеруші температураға орнықтылығы;
• цемент тасының иілуге және сығылуға беріктілігі жоғары болуы керек;
• цемент тасының керілуге жоғары;
• цемент тасының шегендеу құбырымен немесе тау жынысымен адгезиясы.

Жалпы алғанда, жоғарыда келтірілген факторларды саралап келіп, ұңғыманы аяқтауда да және кейінгі пайдалану кезеңінде де цемент тасының беріктілігі, соққыға төзімділігі өте маңызды болып келетіні анықталды.

Жоғарыда келтірілген талаптарды орындауда көптеген әдістер ұсынылуда, бірақ солардың ішінде фибрамен шырмалап күшейтілген тампонаж ерітінділерінен алынған тастардың беріктіліктерін арттырудың тиімділігі көрсетіліп келеді. 1995–2015 жылдар арасындағы зерттеулерде полипропилендік фибраның тиімділігі дәлелденген [12].

Материалдар

Зерттеу жұмыстарын жүргізуде мына қоспалар қолданылды:

• ПЦТ-1-G – Портландцемент;
• ВСМ – микро деңгейдегі шырмаушы фибра талшықтары бар құрылыс материалы (волокно строительное микроармирующее);
• РД-ЦТ (КМД) «Цементные технологии» жауапкершілігі шектелген серіктестік компаниясы шығаратын ұлғайғыш қоспа;
• СаСl₂ – кальция стеаратымен өңделген кальций хлор;
• NaСl – натрий хлор;
• фибра ПП – полипропилендік талшықтар;
• FLOSS – субергіштікті төмендеткіш;
• НТФ – цемент ерітіндісінің қатуын ұзартушы қоспа.

Бұл “АР09058636 – Дифференциалдық қасиеттері бар тампонаждық ерітінділерді жасау" (қаржыландыру көзі Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі болып табылатын) жобасы негізінде орындалып жатқан жұмыстан үзінді болып саналады. Тампонаж тасының соққыға төзімділігін зерттеу үшін келесі рецептуралар зерттелді. Нәтижелері 1 және 2 кестелерде және 4–6 суреттерде келтірілген.

Рецептура 1 (әрі қарай – Таза цемент) құрамында қоспа жоқ.

Рецептура 2. Су-цемент қатынасы С/Ц = 0,7, CaСl₂ – 2,5% қоспасы, FLOSS – 0,3% субергіштікті төмендеткіші, РД-ЦТ (КМД) – 5% көлеміндегі ұлғаюшы қоспасы және (ПП – 3 мм) 0,25% арматуралаушы фибрасы бар – ПЦТ-1-G негізіндегі тығындау ерітіндісі.

Рецептура 3. Су-цемент қатынасы С/Ц = 044 , НТФ – 0,05% қоспасы, FLOSS – 0,3% субергіштікті төмендеткіші, РД-ЦТ (КМД) – 5% көлеміндегі ұлғаюшы қоспасы және (ПП – 3 мм) 0,25% шырмаушы фибрасы бар – ПЦТ-1-G негізіндегі тығындау ерітіндісі.

Рецептура 4. Су-цемент қатынасы С/Ц = 044, НТФ – 0,09% қоспасы, FLOSS – 0,3% субергіштікті төмендеткіші, РД-ЦТ (КМД) – 5% көлеміндегі ұлғаюшы қоспасы және (ПП – 3 мм) 0,25% арматуралаушы шырмаушы фибрасы бар – ПЦТ-1-G негізіндегі тығындау ерітіндісі

Қосымша ВСМ-0,5% + ПЦТ-1-G цемент негізіндегі тығындау ерітіндісі қарастырылды.

Зерттеу әдістемесі

Цемент тасының соққыларға қарсы тұру шыдамдылығының қарапайым сипаттамасы ретінде қандайда бір формаға келтірілген цемент тасының үлгісін бұзуға қажетті, энергия мөлшері бірдей, соққылардың саны бола алады. Көптеген әдістердің ішінде, меншікті соққылау тұтқырлығы шамасы бойынша материалдардың соққыға төзімділігін бағалау әдісі кеңінен таралған [6, 13]. Соққылау тұтқырлығы деген термин соққылаудан болатын жүктеменің әсерінен бұзылу немесе деформациялану процесінде материалдың, яғни біздің жағдайда цемент тасының механикалық энергияны сіңіру мүмкіндігін білдіреді.

Тампонаж тасының үлгілерін сынақтан өткізуге арналған тік динамикалық қада (копер) жүзеге асырылды (2 сурет). Тік динамикалық қада материалдардың соққыға төзімділігін бақылаудың негізгі әдістерінің бірі ретінде тампонаждық материалдың бұзылуы кезіндегі меншікті соққылау тұтқырлығы анықталды [6, 13].

 

Сурет 2. Тампонаж тасының үлгілерін сынақтан өткізуге арналған тік динамикалық қада (копер) [14]

 

Сынаудың мәні куб пішінді тампонаждық тастың стандартты үлгісі бұзылғанға дейін қабылданған тұрақты биіктіктен массасы белгілі жүкті кезекпен еркін тастауға негізделген. Меншікті соққы тұтқырлығы (А, Дж/см³) үлгінің бұзылуына шығындалған жалпы потенциалдық энергияны тампонаждық тастың көлеміне бөлу арқылы анықталды. Динамикалық қададағы соққылаушы ұштықтың массасы мен сынақтан өтетін тампонаждық тастың көлемінің тұрақты болуы материалдарды соққыға төзімділік бойынша салыстыруға мүмкіндік береді. Бұл жұмысты орындау кезінде сынақтар динамикалық қадада орындалды, және эксперименттік мәліметтерді дәлірек алу үшін үш үлгіден сыналды (3 сурет) [14].

 

Сурет 3. Еденнің соққыға төзімділігін сынауға арналған қада (копер) [14]

1 – жүктің өтуіне арналған ойығы бар алаң; 2 – реттеу бұрандалары; 3 – тік бағыттаушы; 4 – бүйірлік ойықтары мен ұрғышы бар жүк; 5 – тартылатын түйреуіштер; 6 – бағыттаушы ролик; 7 – тіректер

 

Сурет 4. Тампонаж тасының үлгілерін 2 тәуліктегі және 7 тәуліктегі сынақтан өткізудегі нәтижелер

 

Сурет 5. Құрамында шырмаушы күшейткіш қоспасы жоқ цемент тасының соққылау әдісі арқылы зерттеу нәтижесі

 

Сурет 6. Құрамында шырмаушы күшейткіш қоспасы бар цемент тасының соққылау әдісі арқылы зерттеу нәтижесі

 

Зертханалық зерттеу жұмыстарының нәтижелері

Зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында нәтижелерді салыстыру үшін базалық көрсеткіш ретінде таза цемент ерітіндісі қабылданды. Қалған рецептуралардың барлығы тампонаждық ерітінділердің технологиялық қасиеттерінің барлығына API (spec. 10, 2012) стандарты мен ГОСТ 1581-96 бойынша да зерттелді. Тампонаждық тастың үлгілерін сынақтан өткізуге арналған тік динамикалық қада арқылы жүргізіліп, ГОСТ 30353-95. (Полы. Метод испытания на стойкость к ударным воздействиям) бойынша нітижелері талданып, есептелді.

Зертханалық зерттеу жұмыстарының нәтижелері

Зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында нәтижелерді салыстыру үшін базалық көрсеткіш ретінде таза цемент ерітіндісі қабылданды. Қалған рецептуралардың барлығы тампонаждық ерітінділердің технологиялық қасиеттерінің барлығына API (spec. 10, 2012) стандарты мен ГОСТ 1581-96 бойынша да зерттелді. Тампонаждық тастың үлгілерін сынақтан өткізуге арналған тік динамикалық қада арқылы жүргізіліп, ГОСТ 30353-95. (Полы. Метод испытания на стойкость к ударным воздействиям) бойынша нітижелері талданып, есептелді.

2 рецептураның көрсеткіші таза цемент ерітіндісімен салыстырғанда 2 тәулікте 1 рецептураның 7 тәуліктегі көрсеткішімен бірдей. Дегенмен, 1 рецептураның яғни қоспасыз таза цемент ерітіндісінен тұратын тығындау ерітіндісімен салыстырғанда 2 рецептураның көрсеткіші 7 тәуліктегімен салыстырғанда төмендегені байқалады. Дәлірек алағанда, 178,77-дан 536,30 Дж/см³ дейін көбейсе, 2-ші рецептураның көрстекіші 536,30-дан 402,22-ге төмендеді. Жалпы алғанда ең жақсы көрсеткіш ВСМ 0,5%-те алынды. Одан кейінгі жақсы көрсеткіш 2 рецептураға тиесілі.

Қорытындылар

1. Эксперименттердің нәтижелері бойынша шырмаушы қоспа цемент тасының соққыға төзімділігі мен серпімділігін арттыратынын, сондай-ақ соққы жүктемелері кезінде тастың тұтас тығын сақтайтынын көрсетті. Демек, шырмаланған цементтің сынғыштығын төмендетудің перспективті шешімдерінің бірі болып табылады.
2. ВСМ-0,5% қолданылғанда тығындау ерітіндісі басқа рецептуралармен алыстырғанда жақсы көрсеткіштерге ие болды. Дегенмен, өндірістік жағдайда 0,5% шырмаланған тампонаж ерітінділерін сақиналы кеңістікке жеткізу көп қиындықтар туғызады.
3. Рецептура 2 салысытармалы түрде төмен көрсеткішке ие болды.
4. Егер осы қорытындыдағы 2 пункттегі пайымдаманы ескеретін болсақ, Рецептура 3 пен 4 салыстырмалы түрде жоғары көрсеткіштерге ие болды, өйткені бұл рецептураларда не бары 0,25% фибра қолданылады.
5. Полипропилендік фибралар цемент тасының соққыларға қарсы тұру қасиетінің зерттеуде тиімділігін көрсетті.

 

Кесте 1. Зерттеулердің нәтижелері Table 1. Findings

Құрамы	Ерітіндіні қалыпқа құю	Қалыптардан босату	Сынау	E, орташа мән, Дж/см³,	E, кватдраттық ауытқу, Дж/см³,
Таза цемент. 2 тәулік	-	-	-	178,77	184,27
Таза цемент –7 тәулік	-	-	-	536,30	268,15
ВСМ 0,5%. 2 тәулік	-	-	-	715,06	513,46
ВСМ 0,5%. 7 тәулік	-	-	-	1 117,28	741,12
Рецепт 2. 3 тәулік	14.10	15.10	17.10	536,30	268,15
Рецепт 4. 3 тәулік	14.10	15.10	17.10	715,06	513,46
Рецепт 2. 2 тәулік	17.10	18.10	19.10	536,30	232,22
Рецепт 3. 2 тәулік	17.10	18.10	19.10	893,83	368,53
Рецепт 4. 2 тәулік	17.10	18.10	19.10	402,22	589,52
Рецепт 2. 7 тәулік	19.10	20.10	26.10	402,22	232,22
Рецепт 3. 7 тәулік	20.10	21.10	27.10	715,06	513,46
Рецепт 4. 7 тәулік	19.10	20.10	26.10	893,83	446,91

 

Кесте 2. Зерттеулердің нәтижелері Table 2. Findings

Көрсеткіштер	Қоспасыз		Рецептура 2		Рецептура 3		Рецептура 4		ВСМ 0,5%
Уақыт, тәу.	2	7	2	7	2	7	2	7	2	7
E, Дж/см³	178,77	536,30	536,30	402,22	893,83	715,06	402,22	893,83	715,06	1117,28

 

ҚОСЫМША

Қаржыландыру көзі. Мақала ИРН AP09058636 "Дифференциалды қасиеттері бар тампонаждық ерітінділерді жасау" жобасы аясында дайындалған. Жобаны қаржыландыру көзі – Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі болып табылады.

Мүдделер қақтығысы. Авторлар осы мақаланы жариялауға байланысты айқын және ықтимал мүдделер қақтығысының жоқтығын жариялайды.

Авторлардың қосқан үлесі. Барлық авторлар өздерінің авторлығының ICMJE халықаралық критерийлеріне сәйкестігін растайды (барлық авторлар тұжырымдаманы әзірлеуге, зерттеу жүргізуге және мақаланы дайындауға айтарлықтай үлес қосты, жарияланғанға дейін соңғы нұсқасын оқып, мақұлдады). Ең үлкен үлес келесідей бөлінді: Қабдушев А.А., Манапбаев Б.Ж. – зерттеу тұжырымдамасы, оны жүргізу және қолжазбаны редакциялау; Агзамов Ф.А. – тампонаждық материалдардың соққыға төзімділігін соққы тұтқырлығының шамасы бойынша бағалау әдістемесі; Деликешева Д.Н., Қорғасбеков Д.Р. – зерттеу деректерін жинау, талдау, түсіндіру.

ADDITIONAL INFORMATION

Source of funding. The article was prepared within the framework of the IRN project AP09058636 «Development of cement slurries with differential properties". The source of funding for the project is the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan.

Conflict of interest. The authors declare the absence of obvious and potential conflicts of interest related to the publication of this article.

Contribution of the authors. All authors confirm that their authorship meets the international ICMJE criteria (all authors have made a significant contribution to the development of the concept, research and preparation of the article, read and approved the final version before publication). The greatest contribution is distributed as follows: Armsn A. Kabdushev, Bauyrzhan Zh. Manapbayev B. – the concept of the study, its conduct and editing of the manuscript; Farit A. Agzamov – methodology for assessing the impact resistance of grouting materials by the magnitude of impact strength; Dinara N. Delikesheva, Darkhan R. Korgasbekov – collection, analysis, interpretation of research data.

 

¹ КМД – кешенді модификацияланған қоспа (орысша «комплексно-модифицированная добавка»)

Авторлар туралы

Арман Арстангалиевич Қабдушев

М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті

Хат алмасуға жауапты Автор.
Email: arman-kz@mail.ru
ORCID iD: 0000-0003-3579-9054
SPIN-код: 5037-3470
Scopus Author ID: 57194217536
ResearcherId: AAV-7634-2020

PhD

Қазақстан, Тараз қаласы

Фарит Акрамович Ағзамов

Уфа мемлекеттік мұнай техникалық унивреситеті

Email: faritag@yandex.ru
ORCID iD: 0000-0001-5850-5261
SPIN-код: 9128-0651
Scopus Author ID: 8732118800
Ресей, Уфа қаласы

Бауыржан Жарқынбекович Манапбаев

М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті

Email: jiboj@mail.ru
ORCID iD: 0000-0001-9140-178X
SPIN-код: 4155-1047
Scopus Author ID: 57210184600
ResearcherId: AAW-8553-2020

канд. техн. наук

Қазақстан, Тараз қаласы

Динара Насипуловна Деликешева

Сәтбаев университеті

Email: delikesheva@mail.ru
ORCID iD: 0000-0001-5442-4763
SPIN-код: 4233-8581
Scopus Author ID: 57204049436
ResearcherId: AAG-7861-2019
https://official.satbayev.university/ru/teachers/delikesheva-dinara-nasipulovna
Қазақстан, Алматы қаласы

Дархан Рахметоллаевич Қорғасбеков

Сәтбаев университеті

Email: daha_korg@mail.ru
ORCID iD: 0000-0001-9135-4848
SPIN-код: 5692-0779
Scopus Author ID: 57191987993
ResearcherId: AAC-2862-2020
Қазақстан, Алматы қаласы

Әдебиет тізімі

Қосымша файлдар