Том 5, № 1 (2023)

Негіздеу. Қазіргі әлемді көмірсутек шикізатынсыз елестету қиын. Мұнай мен газ өндіру қуатты отын-энергетикалық кешеннің негізі ғана емес, сонымен қатар көптеген елдер үшін бюджеттің жетекші құрамдас бөлігі болып табылатын валюта түсімдерінің негізгі көзі болып табылады. Карбонатты жыныстар әртүрлілігімен таң қалдырады, бірақ сонымен бірге көптеген проблемалар туғызады: коллекторлар тұрғысынан олар өте өзгермелі. Өнімді карбонатты бумалардың негізгі проблемалары - гетерогенділік, әртүрлі конфигурациясы мен кеңеюі бар линзалар түріндегі коллекторлардың ретсіз таралуы, линзалар арасындағы гидродинамикалық байланыс жиі ретсіз болады. Карбонатты коллекторлардың барлық аталған мәселелері қайталама процестермен байланысты.

Мақсат. Овинпарм тау жыныстарының мысалында фациялық аудандастыру тұрғысынан карбонатты жыныстардың сүзу-сыйымдылық қасиеттерін зерттеу.

Материалдар мен тәсілдер. Бұл жұмыста: 8 ұңғымадан (475 м) тас материал, гидродинамикалық зерттеу деректері бар 14 ұңғыма және сейсмикалық 3D текше метр пайдаланылды.

Нәтижелер. Алынған мәліметтер негізінде эпиконтиненттік платформалардың шөгінділерін фациялы диагностикалау принциптері әзірленді, эпиконтиненттік платформалардың фациялары, тас материалды ГАЖ деректерімен байланыстыру бөлінді, фациялық модель және фациялық карта салынды, сиквенс-стратиграфиялық талдау жүргізілді, эпиконтиненттік платформалар фацияларының жинақталу жағдайларының ерекшеліктеріне байланысты қайталама процестердің көріністерінің селективті сипатының заңдылығы анықталды, ГАЖ деректерін ескере отырып, перспективалық аймақтар бөлінді зерттелетін аумақта фациалды аудандастыру және қайталама процестердің өту қарқындылығы.

Қорытынды. Сүзу-сыйымдылық қасиеттерінің карбонатты жыныстардың шөгу жағдайларымен қалай байланысты екенін біле отырып, біз ең қызықты аймақтарды болжай аламыз және коллекторлардың осындай жақсартылған немесе нашарлаған қасиеттеріне әкелетін негізгі қайталама процестерді анықтай аламыз.

Негіздеу. Пайдалану бағанасын цементтеу ұңғымаларды аяқтаудың маңызды кезеңі болып табылады. Бұл өз кезегінде ұңғымалардың ұзақ қызмет етуін қамтамасыз ететін тампонаж ерітінділерінің рецептурасын дұрыс таңдауды талап етеді.

Мақсат. Бұл мақалада ұңғыманы әр кезеңде цементтеу сапасына әсер ететін негізгі факторларға талдау жүргізіліп, ұңғыманың түп маңы аймағындағы тампонаж материалдарының соққыға төзімділігі егжей-тегжейлі қарастырылады.

Материалдар мен тәсілдер. Тампонаж материалдарының соққыға төзімділігін соққы тұтқырлығының шамасы бойынша бағалау әдістемесі сипатталған.

Нәтижелер. Цемент тасының меншікті соққы тұтқырлығын арттыру үшін қолданылатын шырмалаушы тампонаж ерітінділерімен осы әдіс негізінде жүргізілген зерттеу жұмыстарының нәтижелері келтірілген.

Қорытынды. Эксперименттік зерттеулер 0,25 және 0,5% концентрацияда полипропилен талшықтары мен құрылыс микро шырмалаушы талшықтарының тиімділігін көрсетті.

Негіздеу. Ресейде, жалпы әлемдегі сияқты, игерудің соңғы сатысында тұрған және өндірілетін өнімнің сулануының жоғары көрсеткішімен сипатталатын мұнай кен орындарының саны өсуде. Олардың тиімді қызмет ету мерзімін ұзарту үшін классикалық су тасқынынан мұнай өндіруді арттырудың химиялық әдістерін қолдануға көшу қажет, бұл олардың әлеуетті тиімділігін алдын ала бағалауды білдіреді.

Мақсаты. Химиялық композицияларды таңдау және бағалау, кейіннен тиімді құрамдарды ұсына отырып, керн материалдарында тестілеу.

Материалдар мен әдістер. Мақалада SWCTT и PITT (Partitioning Inter-Well Tracer Test) технологияларының сипаттамасы келтірілген, сонымен қатар зертханалық тәжірибелерден бастап коммерциялық іске асыруға дейінгі химиялық МБАӘ тізбегіндегі осы технологиялардың орны бағаланады. SWCTT (Single Well Chemical Tracer Test) әдісі 1970 жылдары мұнайды ұлғайту әдістерін қолданғаннан кейін ұңғыманың төменгі аймағында қалдық мұнайдың қанықтылығын бағалау құралы ретінде жасалды. Бұл әдіс гидролиз процесінің арқасында ұңғыманың төменгі аймағында екінші бөлінбейтін суда еритін индикаторды құрайтын бөлінетін мұнайда еритін индикаторды қолдануға негізделген. Мұнайдың қалдық қанықтылығын бағалау мұнайда еритін және суда еритін индикаторлардың келу уақытының кешігуі бойынша жүзеге асырылады.

Нәтижелері. Пилоттық жобаны орындау нәтижесінде Ханты-Мансийск автономиялық округінің кен орындарының бірінің өндіруші мұнай ұңғымасында ББЗ-сулану тиімділігін бағалау үшін SWCTT/PITT технологиясын іске асыру тәжірибесі алынды.

Қорытынды. Модельдеуді қолдана отырып және SWCTT/PITT альтернативті трассерлік әдістерін қолдана отырып, таңдалған құрамдармен технологияны бағалау және тиімділігі кәсіпшілік сынақтармен дәлелденген.

Негіздеу. Игерудің соңғы сатысында кен орындарын пайдалану өндіруші ұңғымалардың жөндеу-профилактикалық жұмыстары шығындарын азайту мақсатында өндіруші қордың жөндеу аралық кезеңін арттырудың неғұрлым тиімді әдістерін қолдануды талап етеді.

Мақсат. Бұл жұмыстың мақсаты тереңдік-сорғы жабдықтарының істен шығуының негізгі себептерін анықтау және ақпараттық технологияларды қолдана отырып шешім қабылдау жолын таңдау болды.

Материалдар мен тәсілдер. Жалғастырғыш пен сорғы штангасының денесі арасындағы механикалық әсер сорғы-компрессорлық құбырдың ішкі қабырғасынан кері қозғалыс кезінде құбырдың ішкі қуысының тозуына әкеледі. Штанганың құбырмен байланысын азайту үшін сорғы штангаларын орталықтандырғышпен одан әрі түсіре отырып, штангалардың орналасуын сапалы таңдау қажет. Бағдарламалық жасақтама тереңдік сорғыларының қондырғыларын модельдеуге және ағымдағы жүйелердің орналасуын оңтайландыруға арналған тамаша құрал болып табылады.

Нәтижелер. Ұңғымалардың профильдерін талдау жер асты жабдықтарының істен шығуын және олардың салдарын болжау мүмкіндігін көрсетті. "RodStar" бағдарламалық жасаөтамада есептелген жерасты жабдығының орналасуын түсіру тиімділігі жөндеу санының 66 бірліктен 31 бірлікке дейін төмендегенін және орташа жұмыс істеудің 52 тәуліктен 114 тәулікке дейін ұлғайғанын көрсетті. Сорғы-компрессорлық құбырлардың ағып кетуіне байланысты істен шығу саны 25 бірліктен 10 бірлікке дейін, штангалардың үзілу саны 24 бірліктен 6 бірлікке дейін азайды.

Қорытынды. Мұнай-газ кен орындарында ұңғымалардың механикаландырылған қорын пайдалану кезінде тереңдік-сорғы жабдықтарын таңдау үшін бағдарламалық өнімдерді қолдануды талдауды қорытындылай келе, корпоративтік деректер базасын құрудың өзектілігі мен уақтылығын және қазіргі заманғы құралдарды пайдалануды атап өткен жөн. Бағдарламалық жасақтама мен модульді қолданудың тиімділігі оң нәтижелермен расталды – істен шығудың жоғарылауы және өндіруші ұңғымалардың жөндеуаралық кезеңінің артуы.

Қиын өндірілетін мұнай қорлары үлесінің өсуіне байланысты оларды игеру өзекті мәселелердің бірі болып келеді. Күрделі геологиялық құрылымы бар коллекторларды игеру төмен іріктеу қарқынымен және мұнай шығару коэффициентінің мәндерімен анықталады. Бұл мақалада мұнай кен орындарын игеру тиімділігі мен қамту аймағын арттыру мақсатында Х кен орнында көлденең ұңғымаларды бұрғылау технологиясын қолданудың тиімділігі қарастырылады. X кен орнында көлденең ұңғыма сәтті бұрғыланды, оның оқпаны 1000 м-ге жетеді. Барлық уақытта кен орнында 4 көлденең ұңғыма бұрғыланды, жоғарыда айтылғандарды қоспағанда, басқа ұңғымалардың оқпандарының ұзындығы 300-ден 358 м-ге дейін өзгереді.

Мансаптық құзыреттер жас маманның болашақ мансабын дамыту үшін орталық маңызы бар білім мен дағдыларға жатады. Олар әсіресе мансаптың басында өте маңызды, өйткені бұл таңдау ұзақ мерзімді перспективада мансап нәтижелеріне әсер етуі мүмкін. Бұл зерттеудің мақсаты – білім алудан еңбек нарығына көшу кезінде мансаптық құзыреттердің қалай өзгеретінін анықтау. Зерттеу әдістемесі халықаралық ғылыми-метрикалық дерекқорына енгізілген беделді дереккөздерден алынған әдебиет деректерін іздеу мен талдауды қамтыды. Зерттеу нәтижелері бойынша, табысты жұмысқа орналасу үшін оқу барысында мансаптық құзіреттіліктерді дамыту қажет екендігі анықталды, бұл олардың еңбек нарығына шыққаннан кейінгі тұрақтылығына кепілдік береді. Сондай-ақ, әдебиет деректеріне сүйене отырып, мансаптық құзіреттіліктердің өзгеруінің үш профилі анықталды, олар бастапқы мәндерге және оқуды аяқтағаннан кейінгі өзгеру түріне сәйкес сипатталады. Осылайша, студенттердің мансаптық құзыреттіліктерінің дамуы олар өздерінің еңбек нарығына шығуына байланысты алаңдаушылық сезімін бастан кешіретін соңғы курстарда артады. Еңбек нарығына көшкеннен кейін ЖОО дамыған мансаптық құзыреттер тұрақты болып қалады, бұл болашақ кадрларды даярлауды жоғары оқу орындарында жүргізу қажет екенін көрсетеді.